مالیات مضاعف در حقوق ایران
باباخانی، محسن
1374
پایان‌نامه کارشناسی ارشد
دانشگاه تهران
چکیده: در این رساله مالیات مضاعف از دو دیدگاه به شرح ذیل مورد بررسی قرار گرفت : الف - جذب سرمایه‌گذاری خارجی : درحال حاضر با توجه به گسترش اقتصاد بین‌الملل، نیاز کشورهای درحال توسعه برای جذب سرمایه‌های خارجی و کشورهای توسعه‌یافته برای سرمایه‌گذاری در خارج از مرزها انعقاد قراردادهای پرهیز از مالیات مضاعف بین کشورها گسترش یافته است ، با انعقاد این قراردادها کشورهای درحال توسعه سعی در جذب هرچه بیشتر سرمایه‌های خارجی دارند و کشورهای صنعتی نیز می‌خواهند با هدایت سرمایه‌گذاری در خارج از مرزها بر این سرمایه‌گذاری‌ها نظارت داشته باشند.ایران نیز دو قرارداد پرهیز از مالیات مضاعف و تعدادی تصویبنامه‌های بخشودگی مالیاتی با کشورهای دیگر دارد.از سوی دیگر مقرراتی برای پرهیز از اینگونه مالیات وجود دارد که در این رساله بررسی شد، بطور کلی بخشودگی از مالیات مضاعف در مقررات مالیاتی ایران بجز ماخذی که ممکن است بعلت اختلاف قانون ایران با کشورهای دیگر مشمول مالیات ایران قرار نگیرند به شرح ذیل می‌باشند : 1 - در مواردی شرط معافیت از مالیات اقامت در خارج از ایران است . 2 - گاهی قانون بطور یکجانبه به مالیات پرداخت شده در خارج اعتبار می‌دهد و از مابه‌التفاوت مالیات پرداختی به کشور بیگانه و مالیات قابل پرداخت به دولت ایران مالیات دریافت می‌کند بعبارت دیگر قدرت دریافت مالیات بین قانون ایران و کشور دیگر تقسیم می‌گردد. 3 - در مواردی قانون برای اتباع بیگانه بخشودگی دوجانبه درنظر گرفته است به این ترتیب که در صورت رفتار متقابل کشور دیگر نسبت به افراد ایرانی، اتباع آن کشور نیز از پرداخت مالیات در ایران معاف می‌باشند. 4 - برطبق ماده 168 قانون مالیاتهای مستقیم دولت می‌تواند برای پرهیز از مالیات مضاعف با دیگر کشورها توافقهایی منعقد کند آخرین توافقی که بر مبنای این قانون منعقد گردیده با کشور پاکستان می‌باشد.مقررات پرهیز از مالیات مضاعف تا اندازه‌ای می‌تواند ابزاری برای جذب سرمایه خارجی به کشور باشد، اما اگر سایر شرایط آماده نباشد نمی‌توان به مقصود رسید.هدف سرمایه‌گذار خارجی بدون تردید سودجوئی محض است اما برای اینکه بتوان به بهترین وجهی به این نتیجه برسد منافع و مضار سرمایه‌گذاری را در نظر می‌گیرد.او ناگزیر از بررسی عواملی مانند میزان جذب بازده شرکت در کشور میزبان سرمایه، وسائل ارتباطی کشور، امکان انتقال سرمایه از کشور میزبان، خطر ملی شدن سرمایه و بالاخره مسائل مالیاتی خود در کشور میزبان و کشور اصلی سرمایه می‌باشد.هرگاه این شرایط آماده نباشد نه تنها نمی‌توان سرمایه‌های خارجی را جذب نمود بلکه فرار سرمایه‌های داخلی به خارج از مرزها یا انحراف آنها از سرمایه‌گذاریهای تولیدی در داخل کشور آغاز می‌شود بدینسان مشاهده می‌شود پرهیز از مالیات فقط یکی از راههای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است که در کشور ما نیز بدان پرداخته شده است . ب - دریافت مالیات از درآمدهای خارجی : یکی دیگر از موارد ایجاد مالیات مضاعف در زمان دریافت مالیات از درآمد و سرمایه اتباع ایرانی در کشورهای دیگر است در این زمینه نیز در مقررات مالیاتی ایران نیز بخشودگیهای یکجانبه درنظر گرفته شده است تا از مالیات مضاعف بر این ماخذ جلوگیری شود و از سوی دیگر سرمایه‌های آنها را به مشاغل و سرمایه‌گذاریهای خاصی هدایت نمود.